Uwaga na wagę! Jak nie dać się oszukać na bazarku? Przewodnik po prawach konsumenta

Zakupy na lokalnym targu to dla wielu z nas rytuał – zapach świeżych ziół, kolorowe stoiska uginające się pod ciężarem sezonowych warzyw i owoców, a także możliwość bezpośredniej rozmowy ze sprzedawcą. Niestety, ta sielankowa wizja bywa brutalnie zakłócana przez nieuczciwe praktyki, które psują reputację rzetelnych handlowców i narażają nas na straty. Historia naszej czytelniczki z warszawskiego Ursynowa to sygnał alarmowy, który pokazuje, że czujność i znajomość swoich praw są na wagę złota. Ten artykuł to kompleksowy przewodnik, który uzbroi Cię w wiedzę niezbędną do tego, by zakupy na bazarku zawsze były udane i uczciwe.

Afera na Ursynowie – czytelniczka alarmuje o nieuczciwych praktykach

List, który niedawno trafił do jednej z warszawskich redakcji, mrozi krew w żyłach miłośników targowisk. Klientka popularnego bazarku "Na dołku" poczuła się oszukana, i to podwójnie. Zakupione truskawki, reklamowane jako słodka odmiana "Azja" w cenie 20 zł/kg, po zważeniu w domu okazały się lżejsze o 40 gramów. To jednak nie koniec – pod warstwą pięknych owoców ukryto niedojrzałe i zepsute sztuki, które stanowiły aż jedną trzecią zakupu. Podobna sytuacja powtórzyła się przy stoisku z ziemniakami.

Ta historia pokazuje dwa najczęstsze "grzechy" nieuczciwych sprzedawców: manipulowanie wagą oraz sprzedaż towaru o zaniżonej jakości. To praktyki, które nie tylko uderzają w nasze portfele, ale także podważają zaufanie do lokalnych handlowców.

Niedoważanie towaru – "grosz do grosza", a sprzedawca zarabia krocie

Oszustwo na wadze to często perfidna i trudna do natychmiastowego wykrycia metoda. Różnica kilkunastu czy kilkudziesięciu gramów na jednych zakupach może wydawać się błahostką. Jednak w skali całego dnia, przy obsłudze setek klientów, te drobne kwoty sumują się w pokaźny, nielegalny zysk dla sprzedawcy.

Jak to możliwe? Sprzedawcy mogą używać niezalegalizowanych lub celowo rozregulowanych wag. Czasem waga jest ustawiona tak, że klient nie widzi wyświetlacza, a sprzedawca pośpiesznie pakuje towar, nie dając czasu na reakcję. Pamiętaj, że każdy gram produktu, za który płacisz, ma swoją cenę, a Twoim prawem jest otrzymanie dokładnie takiej ilości, za jaką płacisz.

"Kupujesz kota w worku" – jak sprzedawcy ukrywają zepsuty towar?

Druga popularna taktyka to mistrzowskie iluzjonistyczne układanie towaru. Na szczycie łubianki lśnią najpiękniejsze, dojrzałe truskawki. W skrzynce z czereśniami kuszą nas te największe i najciemniejsze. Pod spodem jednak może kryć się zupełnie inna historia – owoce niedojrzałe, pogniecione, a nawet spleśniałe.

Jest to świadome wprowadzanie klienta w błąd co do jakości produktu. Płacąc wyższą cenę za towar premium, mamy prawo oczekiwać, że całość zakupu będzie spełniała ten standard, a nie tylko jego wierzchnia warstwa. Wyrzucanie jednej trzeciej zakupów, jak w przypadku naszej czytelniczki, to jawna strata pieniędzy i dowód na nieuczciwość sprzedawcy.

Twoje prawa na targu – co możesz zrobić, gdy czujesz się oszukany?

Wielu konsumentów błędnie zakłada, że na targowisku obowiązują inne, mniej formalne zasady, a dochodzenie swoich praw jest niemożliwe. To nieprawda! Robiąc zakupy na bazarze, jesteś chroniony przez prawo tak samo, jak w supermarkecie.

Oto Twoje najważniejsze prawa:

• Prawo do reklamacji (rękojmia): Jeśli towar jest wadliwy (np. owoce są zepsute), masz pełne prawo do złożenia reklamacji u sprzedawcy. Zgodnie z prawem (od 1 stycznia 2023 r. jest to "brak zgodności towaru z umową"), możesz żądać wymiany towaru, obniżenia ceny, a jeśli wada jest istotna – nawet zwrotu pieniędzy. Sprzedawca nie może zasłaniać się karteczką "po odejściu od kasy reklamacji nie uwzględniamy".
• Dowód zakupu to nie tylko paragon: Chociaż sprzedawcy posiadający kasę fiskalną mają obowiązek wydać paragon, jego brak nie zamyka drogi do reklamacji. Dowodem zakupu może być także potwierdzenie płatności kartą, wyciąg z konta, a nawet oświadczenie świadka, który był z Tobą na zakupach.
• Prawo do kontroli wagi: Każda waga używana w handlu musi posiadać ważną cechę legalizacyjną. Są to specjalne naklejki (hologramy) z urzędu miar, które potwierdzają, że urządzenie waży prawidłowo. Zwróć na nie uwagę! Masz prawo widzieć wyświetlacz wagi podczas ważenia i poprosić o ponowne zważenie towaru, jeśli masz wątpliwości.
• Prawo do informacji o cenie: Cena za kilogram lub sztukę musi być wyraźnie i czytelnie umieszczona przy towarze.

Gdzie zgłosić nieprawidłowości?

Jeśli sprzedawca odmawia uznania reklamacji lub masz uzasadnione podejrzenie, że jego waga oszukuje, nie jesteś bezbronny. Możesz zgłosić sprawę do:

1. Inspekcji Handlowej (IH): To główny organ kontrolujący rzetelność handlu. Inspekcja może przeprowadzić kontrolę u sprzedawcy, sprawdzić wagi i jakość towarów.
2. Powiatowego lub Miejskiego Rzecznika Konsumentów: Udzieli bezpłatnej porady prawnej i pomoże w sporze ze sprzedawcą.
3. Zarządcy targowiska: Poinformowanie właściciela lub administratora bazaru o nieuczciwych praktykach może poskutkować upomnieniem, a nawet usunięciem nierzetelnego handlowca.

Jak kupować mądrze i unikać pułapek? Praktyczne porady

• Obserwuj: Zanim dokonasz zakupu, poobserwuj przez chwilę sprzedawcę i sposób, w jaki obsługuje innych klientów.
• Nie daj się pośpieszać: Dokonuj zakupów w swoim tempie. Masz prawo do namysłu i dokładnego obejrzenia towaru.
• Patrz na wagę: Upewnij się, że waga jest wyzerowana przed położeniem na niej Twoich zakupów i że wyraźnie widzisz końcowy odczyt. Sprawdź, czy posiada naklejki legalizacyjne.
• Sprawdzaj towar: Jeśli to możliwe, poproś o zapakowanie owoców czy warzyw przy Tobie i zajrzyj do środka opakowania. Bądź szczególnie czujny przy towarach już zapakowanych w łubianki czy siatki.
• Buduj relacje: Znajdź uczciwych, sprawdzonych sprzedawców i zostań ich stałym klientem. Dobra relacja to gwarancja jakości i uczciwości.
• Reaguj natychmiast: Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości co do wagi lub jakości, zgłoś je od razu sprzedawcy, jeszcze przed zapłatą